Stres Nedir, Stresin Nedenleri, Belirtileri ve Dahası

Stres, günlük hayatta hepimizin karşılaştığı ve etkilendiği bir durumdur. Ama hepimiz aynı düzeyde stresten etkilenmeyiz. Çünkü stres bizde oluşan durumun şiddetine bağlıdır. Örneğin bir olay bizim için ne kadar önemli ise, stresin kendini göstermesi de o düzeyde olacaktır.

Stresle baş etmenin ilk yolu belirtilerini bilmektir. Tabi bu belirtileri öğrenmek o kadar kolay olmuyor maalesef. Çünkü çoğumuz strese alıştığımızdan dolayı stresli olup olmadığımızı fark edemiyoruz.

Stres nedir?

Stres, hayatımızda ki olumlu veya olumsuz olaylara verilen psikolojik ve fiziksel bir tepkidir. Etrafta olan bitenden dolayı stresli olduğumuzda vücuttaki kimyasallar kana karışarak bir tepki verir. Bu tepki iyi veya kötü olabilir. Fiziksel olarak iyi bir tepki olabilecekken, psikolojik olarak kötü olabilir. Bu da stresin iyi ve kötü olabileceği anlamına geliyor. Örneğin bir sınava hazırlandığımızda sınavın bilincinde olarak fiziksel olarak çalışmak gerektiğini biliriz ve buna göre de çalışırız. Ancak psikolojik olarak farklı reaksiyonlar göstererek çalışmamızı engelleyebilir.

Kısa süreli bir strese girdiğinizde zarar vermeyebilir. Ancak daha uzun süreli bir stres yaşarsanız, depresyon, Obsesif kompulsif bozukluk, stres bozukluğu, Yaygın anksiyete bozukluğu ve Agorafobi gibi hastalılara neden olabilir.

Stresin Nedenleri

Stresin birçok nedeni vardır. Stres fiziksel veya psikolojik olabilir. Stresin en büyük kaynakları; İçsel, Çevresel, yorgunluk ve fazla çalışmak olarak sayabiliriz.  İçsel olarak kontrol edemediğimiz bazı şeylerden dolayı endişeleniriz. Bu endişelenme stresin büyük kaynaklarından birisidir. Çevresel olarak da arkadaş, aile, kalabalık, gibi şeyler bizi bunaltabilir veya strese sokabilir.

Stres; İşinizde, okulunuzda veya evinizde çok çalışmaktan da kaynaklanabilir. Ayrıca zamanınızı iyi değerlendiremediğiniz de de strese yakalanabilirsiniz.

Örneğin:

• Baskı altında olmak
• Maddi veya manevi zorluklarla mücadele etmek
• Bir şey için endişelenmek
• Yoğun bir işte çalışmak
• Sınava hazırlanmak
• Sağlık sorunları
• Ayrılık
• İşini kaybetme veya işsizlik vb.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Hepimiz farklı durumlarda farklı stres yaşarız. Bazen kendiniz stresli hissettiğinizde kolayca söyleyebilirsiniz, ancak diğer zamanlarda yani belirtilerini bilmiyorsanız hayatınıza hiçbir şey yokmuş gibi devam edebilirsiniz. Stres sizi hem duygusal hem de fiziksel olarak etkileyebilir ve davranış şeklinizi etkileyebilir.

Stres, duygularımızın, davranışlarımızı, düşünme biçimimizi ve fiziksel sağlığımızı dahil, hayatımızın tüm yönlerini etkileyebilir. Hepimiz farklı olaylarda farklı stresler geçirebiliriz. Ya da herhangi bir hastalığımız bizi strese sokabilir. Bundan dolayı stres belirtileri de değişebilir.

Stres belirtilerini; duygusal, fiziksel, bilişsel ve davranışsal olarak 4 ayırdık.

Stresin duygusal belirtileri:

• Endişelenme
• İlgisizlik
• Korkma
• Öfkelenmek
• Üzülmek
• Hayal kırıklığı
• Tedirgin, sinirli ve karamsar olmak
• Boğulmuş hissi
• Kontrolü kaybetmek
• Özgüvensizlik
• Yalnızlık veya değersizlik hissi

Stresin fiziksel belirtileri:

• Düşük enerji
• Yüksek tansiyon
• Baş ağrısı
• Cinsel sorunlar
• Kas gerginliği
• Mide bulantısı, ishal ve kabızlık
• Ağrılar ve gergin kaslar
• Göğüs ağrısı ve hızlı kalp atışı
• Uykusuzluk
• Soğuk algınlığı ve enfeksiyonlar
• Cinsel istek
• Gerginlik ve titreme, kulakta çınlama, soğuk veya terli el ve ayaklar
• Ağız kuruluğu

Stres bilişsel belirtileri:

• Sürekli endişelenme
• Düşünceler yarış
• Unutkanlık ve dağınıklık
• Odaklanamama
• Karamsar olmak ya da sadece olumsuz tarafını görmek

Stresin davranışsal belirtileri:

• İştahta değişiklikleri
• Sorumluluklardan kaçınmak
• Alkol, uyuşturucu veya sigara kullanımında artış
• Tırnak ısırma gibi sinirsel davranış sergileme
• Karar verememe

Stresin Tedavileri Neler?

Stres tıbbı bir hastalık değildir. Bundan dolayı spesifik bir tedavisi yoktur. Ama hayatımızın bir parçası olan stres ile baş etmeninin birkaç yolu vardır. Bunlar:

• Terapiler
• İlaç
• Ekoterapi
• Alternatif tedaviler

Terapiler

Stresle başa çıkmanın en önemli tedavilerinden birisi psikolog ile yapılacak terapilerdir. Psikolog ile yapılacak terapilerde stresle başa çıkmayı öğrenecek, düşünce ve hislerinizi daha iyi tanımlayabileceksiniz. Bu terapilerden en önemlisi bilişsel davranışçı terapisidir. Bunun dışında farkındalığa dayalı stresi azaltma gibi terapilerde yapılabilir.

İlaç

Stres, hayatımızda meydana gelen olaylara bir tepki olduğundan, yani zihinsel bir sağlık sorunu olmadığından, tedavisinde kullanılabilecek belli herhangi bir ilaç yoktur. Fakat stresin belirtileri başka bir hastalığında belirtisi olduğunda, o hastalıkta kullanılan ilaçlar doktorlar tarafında önerilebilir.

Örneğin bunlar:

• Uyumakta zorlandığınızda, uyku hapları
• Depresyon veya Anksiyete’de Antidepresanlar
• Yüksek tansiyon gibi fiziksel durumlarda da doktorların önerdiği haplar kullanılabilir.

Ekoterapi

Stresle başa çıkmanın bir diğer yolu ekoterapi. Strese girdiğinizde kendinizi hemen doğaya bırakabilirsiniz. Örneğin bir kamp yapmak size çok iyi gelebilir. Bu kamp ile refahınızı ve benlik saygınızı artırabilirsiniz. Günlük yaşantılarınızdan biraz uzaklaşır ve o sürede stresi üzerinizden atabilirsiniz.

Alternatif tedaviler

Yukarıdaki tedavilerin yanı sıra alternatif olarak:

• Yoga
• Meditasyon
• Masaj
• Aromaterapi
• Spor gibi aktiviteler ile stres üzerinizden atabilirsiniz.

Uzun süren Stresin Sonuçları

Kısa süreli bir streste endişelenecek bir durum olmayabilir. Fakat uzun süren bir kronik stres birçok sağlık sorununu da beraberinde getirebilir. Bu sağlık sorunları:

• Depresyon, Anksiyete ve Kişilik bozuklukları gibi ruh sağlığı sorunları
• Kardiyovasküler hastalık dahil kalp hastalığı, yüksek tansiyon, anormal kalp ritimleri, kalp krizi ve felç gibi sorunlar.
• Obezite ve diğer yeme bozuklukları
• Erkeklerde iktidarsızlık ve erken boşalma ve hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel istek kaybı gibi cinsel işlev bozukluğu
• Akne, sedef hastalığı ve egzama gibi cilt, saç sorunları ve saç dökülmesi gibi sorunlara neden olabilir.